Oekrainereis: Update 4
Dit is de 4e en laatste blog van de ‘Samen Grenzen Verleggen’ reis die heeft plaatsgevonden in Oekraïne. 20 (jonge) mensen vanuit verschillende kerken in Hattem verbleven in het relatief veilige westen van het land in oorlog. De eerste 3 updates vind je hier.
Deze blog schrijf ik maandagmiddag om 18:00, terwijl we op de M1 richting Györ rijden. Vanmorgen vroeg zijn we de grens overgestoken en we hopen dinsdagavond veilig aan te komen in Hattem. 1 van de 4 busjes heeft pech en daarom zullen Luuc en Jans dinsdagavond laat of woensdagochtend vroeg aankomen.
Maandag 26 augustus
Terwijl wij de grens over proberen te gaan, beginnen de luchtalarmen te loeien. Het is voor het eerst deze reis dat we dit horen. Dit komt o.a. doordat we deze week op best wat afgelegen plekken zijn geweest waar geen alarmsystemen in de buurt zijn.
De alarmen zijn allesbehalve loos. We zijn net op tijd het land uit. Afgelopen zaterdag was het Onafhankelijkheidsdag in Oekraïne. Op deze dag werd er gevierd dat Oekraïne al 33 jaar zelfstandig is. Vandaag, maandag 26 augustus, valt Rusland op verschillende manieren aanvallen uit in heel Oekraïne. Terwijl wij bij de grens stonden te wachten om Europa in te komen werd er op nog geen 200km afstand een bom gedropt.
Het is bizar om op deze manier het land te moeten verlaten. We hebben de afgelopen week veel mensen ontmoet waar we van zijn gaan houden. We hebben oprecht moeite gehad met afscheid nemen. Om dan op de grens te staan en het luchtalarm te horen, brengt veel verschillende emoties met zich mee.
Het passeren van de grens was om meerdere redenen ingewikkeld. We hebben deze week veel mensen, en vooral mannen, gesproken die maar 1 droom hebben: het land verlaten. Maar de mannen tussen de 18 en 60 mogen het land niet uit. Op de foto hierboven zie je dan ook alleen maar vrouwen staan. Het voelt haast ongemakkelijk dat wij het land wel uit kunnen. Het enige verschil tussen ons is dat wij een Nederlands paspoort hebben en zij niet.
Cabaretier Pieter Derks schreef ooit het volgende nummer: Er is een land. Toepasselijk en confronterend.
Zondag 25 augustus
Vanmorgen bezochten we een kerkdienst in het kerkje op het zigeunerkamp van Dobrony. Op dit kamp hebben we de afgelopen week ook geklust. De kerkdienst was anders dan wij gewend zijn. Er werd in volle borst gezongen, geklapt en gedanst. Wij waren de eregasten en mochten plaatsnemen op de voorste rij. Sandor was onze vertaler en Marleen en Gerwin kregen zelfs een taak in de dienst. De muziek werd verzorgd door een zigeunerbandje en er werd gezongen in het Hongaars, Engels en Nederlands, zoals je in onderstaande video kunt zien.
Op dit zigeunerkamp heeft een deel van de klusgroep geholpen aan de bouw van een gemeenschapsruimte/school. De groep is vooral bezig geweest met het metselen van een muurtje en de isolatie van het hele gebouw. We hebben hier financiële middelen achtergelaten zodat de bouw ook zonder ons verder kan gaan. Een deel van dit bedrag hebben we opgehaald tijdens de actiedag in juni.
Na de dienst hebben we gezwommen en gegeten. ’s Avonds hebben we samen de week afgesloten, door middel van licht, stilte en muziek. We namen 20 minuten de tijd om in stilte te denken aan alles wat we hebben gedaan, gezien en gehoord. Dit deden we op een plek met berguitzicht en onder de sterrenhemel. We sloten deze 20 minuten af met het Onze Vader.
Hierna luisterden we naar een getuigenis van een van de jongeren en tot slot naar het muzieknummer; Altijd Dichtbij van Diggy Dex. Dit lied werd gekozen omdat het gaat over dichtbij iemand zijn ondanks de afstand.
Nu we weer weg zijn uit Oekraïne en we mensen moeten achterlaten in verschrikkelijke omstandigheden mogen we geloven dat we doormiddel van gebed en in gedachten dichtbij de mensen mogen blijven. En zij bij ons.
Als je mij zoekt, zal ik je vinden
En als je verdwaalt, en zoekt naar de zin.
Al lijkt het alsof je de strijd niet kan winnen
M’n hart het staat open, je kan altijd naar binnen
Al ga je straks ooit kapot van de pijn en is het nu niet wat het zou moeten zijn
Wat het ook is, je kan het delen met mij.
Al ben je ver weg, Ik ben altijd dichtbij
Zaterdag 24 augustus
Zaterdagochtend hebben we in 2 groepen pakketten uitgedeeld. De grootste groep ging met Sandor mee naar een zigeunerkamp, de rest van de groep ging samen met Viki mee naar verschillende arme gezinnen in Beregszasz. Viki heeft ons deze week geholpen met het kinderwerk. Zij is directrice op een school waardoor ze veel verschillende arme gezinnen kent en helpt.
De meeste gezinnen die we met Viki bezochten hebben we al eerder ontmoet en van een aantal van deze mensen hebben er ook foto’s gehangen in de foto expositie; De oorlog en haar speelpionnen. Omdat het misschien leuk is om een update over deze mensen te lezen vertellen we graag iets over de volgende 2 gezinnen;
Happy Family
De man op deze foto hebben Casper en Jens vorig jaar al ontmoet. Het gezin van deze man is heel arm, maar ondanks dat hadden ze destijds speciaal voor onze komst een hele schaal met koekjes klaargemaakt. De dankbaarheid van dit gezin is heel groot. Deze mensen doen oprecht hun best om uit de slechte situatie te komen.
De man op de foto, de vader van het gezin, is inmiddels gevlucht naar Hongarije. Het was niet veilig genoeg meer, omdat hij eigenlijk zou moeten vechten aan het front. Omdat de man dit niet wil is hij weg en neemt de financiële onzekerheid binnen de familie toe.
De mensen die niet meer bestaan
Een van de meest heftige foto’s van de expositie ging over deze 3 mensen. Deze moeder, zoon en schoonzoon leefde voordat ze werden gevonden al 2 jaar onder de meest mensonterende omstandigheden. De moeder was verlamd en de zoon geestelijk gehandicapt. De schoonzoon heeft epilepsie. De schoonzoon ging regelmatig het huis uit om voornamelijk alcohol te kopen, maar de moeder en zoon lagen al 2 jaar op deze plek, in deze houding, op een bult afval bestaande uit etensresten en uitwerpselen.
Ik vroeg Sandor of we deze mensen weer konden bezoeken. Dat kon, zei die, maar dan moeten we wel naar het kerkhof toe; de vrouw is onlangs overleden en de zoon heeft een week lang geprobeerd haar wakker te maken. Omdat dit niet lukte is ook hij inmiddels overleden. Alleen de schoonzoon leeft nog. Als ik vraag voor hoelang nog, zegt Sandor: ik hoop dat ook hij zo snel mogelijk heen gaat.
We noemden deze mensen vorig jaar in een andere blog ‘de mensen die niet meer bestaan’. Deze titel kan ik nog steeds gebruiken. Want wat is er eigenlijk verandert?
Zaterdagavond hebben we op onze kamplocatie een feest georganiseerd voor iedereen die we deze week hebben ontmoet en/of ons heeft geholpen. Zo’n 15 mensen gingen op de uitnodiging in waardoor we echt een topavond hebben gehad. We begonnen met drinken en taart en eindigden met een uitgebreide maaltijd.
Hieronder volgen een aantal foto’s van de avond:
Na het feest brachten Mart, Casper en Jens een groep gasten terug naar Svaliava. Onderweg bezochten ze Evgen. Deze man van midden 40 hebben we ontmoet tijdens de picnick met de kerk van Slavik eerder deze week. Hij wilde graag naar de afsluitavond komen maar durfde dit niet vanwege de checkpoints. Overigens zagen we bij het thuisbrengen van de Svaliava groep hoe een man bij een van deze checkpoints een dikke envelop uit zijn kofferbak pakte en aan een soldaat gaf. De soldaat in kwestie begon te lachen en de man was met de noorderzon verdwenen. Als Evgen genoeg geld zou hebben had hij gewoon met ons mee kunnen feesten.
We reden in het donker door Svaliava, richting de live locatie die Evgen ons stuurde. Na een aantal verkeerde afslagen kwamen we aan bij een vrij grote kerk. We klopten voorzichtig op de deur en deze werd speciaal voor ons van het slot gehaald. Het was een bizar tafereel; in de kerk woonde de man, gevlucht uit het grensgebied met Rusland, helemaal in zijn eentje. In een zaaltje waar op zondag de kinderdienst wordt gehouden lag een matras op de grond. Deze kerk is het huis waar de heimwee woont.
Evgen ging achter een kindertafeltje zitten en deelde zijn verhaal. De man oogde zwaar vermoeid, gedesoriënteerd, depressief. Het was moeilijk om echt contact te krijgen. Ik heb zelden in mijn leven iemand zo verslagen gezien. Toen ik vroeg naar zijn hobby’s, liet hij ons een schilderij zien die hij had gemaakt tijdens zijn therapie. Volgens mij vat dit beeld zijn emoties goed samen; hij mist zijn land en huis.
Met dit beeld sluiten we de week af. Dit was de laatste blog. Dank voor het volgen van onze reis. Alle blogs, behalve deze, zijn diep in de nacht geschreven, omdat de dagen zo vol waren. Dus… vergeef me de spellingsfouten:)
We hebben als groep de steun vanuit Nederland gevoeld. Elke blog is meer dan 300 keer gelezen, en dit heeft ons positief verrast. De interactie op onze Instagram pagina was enorm en de gebedsapp bevatte uiteindelijk meer dan 30 mensen.
Namens ons allen: Bedankt!